Joannes Maria Anciuti

 

Anciuti smalVan de Milanese bouwer Joannes Maria Anciuti, zeker werkzaam van 1709 tot 1740, copieer ik één instrument: een hobo in een privécollectie.
Eerlijk gezegd heb ik het originele instrument zelf nog nooit gezien -laat staan bespeeld- maar toch ken ik het vrij goed, door het meermaals maken van copieën ervan, uitgaande van duidelijke meetgegevens.
Het origineel is gemaakt van een zwarte houtsoort, met ivoor, en met zilveren kleppen.
Mijn copieën heb ik tot nu toe steeds gemaakt van ebbenhout, met zilveren kleppen.
Het ivoor laat ik achterwege -hierover schrijf ik iets meer in mijn artikel over Richters.
Het instrument wijkt in twee zaken af van wat we doorgaans gewend zijn:
-ten eerste: een korte beker met grote resonantiegaten, waardoor de laagste toon (zonder correctie) eerder een c#' dan een c' is.
-ten tweede: de boring is meetkundig veel eenvoudiger en regelmatiger dan die van de meeste hobo's uit die tijd. Dit heeft gevolgen die mij wel bevallen, al zullen sommigen de klank te direct vinden. 

speelkwaliteiten

Ik vind deze hobo altijd weer comfortabel en aangenaam. Hij is opvallend stabiel, zonder -mits goed gemaakt- benauwend te zijn.
De klank is helder en direct.
Aangenaam is, dat het instrument het beste lijkt te functioneren op de stemtoon a'=415Hz, wat voor de tegenwoordige praktijk goed uitkomt.
De soms zo problematische afstand e'-e" is over het algemeen zeer comfortabel.
Belangrijk is, te beseffen dat de laagste toon meer een c#' is dan een c'. Met een goed riet is een c' goed te bereiken, maar in sommige gevallen kan dit toch een problematisch gegeven zijn. Ikzelf speelde bijvoorbeeld 'de Passies' op mijn copie altijd met een wat aangepaste beker. Wat aangepast in 'Noordelijke richting': iets langer, iets nauwer, en met aangepaste resonantiegaten.
De hobo spreekt daarmee nog steeds heel goed, al is zo'n beker wat nadeling voor de f' en de f#'. (f#' met de historische vingerzetting 123/4..(Eb).) Een plugje in één van de resonantiegaten van de kortere originele beker werkt ook, maar iets minder bevredigend.
Persoonlijk houd ik erg van zo'n lage c#'.
Een hobo is tenslotte een D-instrument.